Wyobraź sobie zasłonę, która sama rozsłania okno, gdy w pomieszczeniu robi się chłodno, a przy upale automatycznie zacienia wnętrze – bez silników, Wi-Fi ani baterii. To możliwe dzięki termoaktywnym zasłonom z włóknem Nitinol (stop niklu i tytanu z pamięcią kształtu). Wątki z drutu Ø 0,08 mm wszyte w strukturę tkaniny kurczą się lub wydłużają pod wpływem zmiany temperatury, powodując zwijanie lub rozwijanie fałd. Efekt: pasywna, całkowicie cicha regulacja zysku i strat cieplnych przy oknie.
1. Budowa zasłony Nitinol
- Tkanina bazowa: Len z recyklingu (290 g m-2), splot panama
- Wątki czynne: Drut Nitinol Ni55Ti45, pamięć kształtu 23 ↔ 33 °C, skurcz 4 %
- Warstwa wewnętrzna: Mikroporowata siatka PET – prowadnica dla drutu
- Wykończenie: Impregnat krzemianowy (hydrofobowy, nie blokuje ruchu włókien)
- Standardowy raport: Szerokość 140 cm, wysokość 260 cm, masa kompletu 1,9 kg
2. Zasada działania
Nitinol przełącza się pomiędzy fazą martenzytyczną (długa) a austenityczną (skurczona). W temperaturze poniżej 23 °C włókna wydłużają fałdy, odsłaniając szybę i wpuszczając światło słoneczne (zysk cieplny zimą). Powyżej 33 °C przechodzą do stanu wytrenowanego – skracają się, ściągając tkaninę w gęste plisy i tworząc barierę przed nagrzewaniem. Pełny cykl trwa 90 s, bez hałasu i zużycia energii.
3. Studium przypadku: loft 65 m² w Gdańsku (okna południowe, 4.piętro)
- Powierzchnia okien: 11 m², wysokość 2,8 m
- Instalacja: 4 szt. zasłon Nitinol pokrywających całą szerokość
- Efekty (monitoring 12 miesięcy):
- Lato: temperatura pomieszczenia ↓ o 2,4 °C w szczycie upałów (bez klimatyzacji)
- Zima: zysk cieplny ↑ o 12 % w słoneczne dni (redukcja zużycia gazu o 61 kWh)
- Mechaniczna trwałość: 7300 cykli bez degradacji skurczu
4. DIY: Konwersja klasycznych zasłon na termoaktywne
4.1 Materiały
- Drut Nitinol 0,08 mm x 40 m (wytrenowany 23–33 °C)
- Tkanina lniana lub bawełniana (gramatura 250-350 g m-2)
- Taśma tunelowa 10 mm (3 rolki po 5 m)
- Nici kevlarowe odporne na 200 °C
- Żelazko z dokładną regulacją temperatury
4.2 Krok po kroku
- Przyszyj taśmę tunelową w odstępach 10 cm wzdłuż linii pionowych fałd.
- Przeprowadź drut Nitinol przez tunele, zostawiając 5 cm zapasu na dole.
- Uformuj dolne pętle i zabezpiecz zaciskiem aluminiowym (Ø 1 mm).
- Ustaw żelazko na 90 °C, aktywuj włókna testowo – skurcz powinien zamknąć plisę do 80 %.
- Zawieś zasłonę, skalibruj długość przy 25 °C (pozycja neutralna).
Czas prac: ~3 h na 2 m zasłony, koszt materiałów: ~280 zł.
5. Plusy i minusy w skrócie
| Aspekt | Plusy | Minusy |
|---|---|---|
| Energooszczędność | 0 kWh – czysta pasywność | Brak regulacji czasowej (tylko temperatura) |
| Hałas | Absolutna cisza | Brak sygnału dźwiękowego przy zmianie pozycji |
| Trwałość | >10 tys. cykli, brak korozji | Nietolerancja chloru (baseny, spa) |
| Design | Zawsze równe fale, brak sznurka | Sztywniejsza faktura niż klasyczna zasłona |
| Cena | Niższa niż smart-rolety | Wyższa niż poliester + kółka |
6. Zdrowie i środowisko
- Bez VOC – 100 % włókien naturalnych + stop metali.
- Antyalergiczne – brak kurzu silnikowego i smarów.
- Recykling – Nitinol odzyskuje się w procesie topnienia, len kompostowalny.
7. Wersja 2.0: zasłony z gradientem temperaturowym
- Podwójne włókna 21 ↔ 28 °C i 26 ↔ 36 °C – płynna modulacja światła.
- Powłoka fotowoltaiczna perowskitowa – zasilanie mikrosensorów CO₂.
- Integracja z KNX – czujnik UV decyduje o blokowaniu promieniowania IR.
Podsumowanie: Ciepłe wnętrze bez kliknięcia
Termoaktywne zasłony z Nitinolu to minimalistyczny sposób na pasywną kontrolę klimatu w domu. Bez elektroniki, silników i kabli – jedynie mądrość materiału. Idealna propozycja dla tych, którzy lubią ciszę, niskie rachunki i high-tech ukryty w prostocie.